De Quaetclap: toelichting, transcriptie en register

Fols. 60-69

« submenu

60r
van yegelicks intentie, omme, alle ’tzelve
gezyen, bij den voors. gerechte gesententieert te worden
naer behooren ende doende voorts recht upte provisie
bij den voors. verweerder versocht omme mit zijn begonste
werck voorts te mogen procederen onder cautie de
demoliendo indyen ’t sulxs namaels bij den voors. sententie
differente bevonden wert, verclaeren dat hij,
verweerder, ’tzelve sal mogen doen onder die voors.
geoffereerde cautie de demoliendo, ende reserveren
de costen ten uyteynde van der saecke. Actum 3en maii
1577.

Den 3en maii ’77, presenten schout,
Cryp, Zybrants, Screvelss., Meerkercke ende
Wyeringen.

Scepenen appoincteren dat pertije sullen gaen
bij goede mannen om hen t’accorderen tusschen dit ende den naesten rechtdage, is ’t
doenlicken; indyen nyet, heurluyder
difficulteyten te stellen bij gescrifte omme,
’tzelve gezyen, voorts gedaen te werden naer
behooren. Actum ut supra.

60v
In der saecke van de kenninghe hangende voor den schout
ende gerecht van Den Hage tusschen Aernt Cornelisz.
in De Proostdije, eysscher ter eenre,
up ende jegens Heynrickgen Aerntsdochter,
verweerster ter andere zijden van de kenninghe, angeleyt
den 23en aprilis lestleeden. Scepenen
pertijen, dingtale bij scriftelicke
eysch ende antwoorde, mondelinge
replycke ende duplycke gehoort
ende gezyen zeeckere certifficatiën
bij den eysscher ende verweerster in rechte geproduceert,
ende up als rijpelicken gelet hebbende
ontseggen den eysscher zijnen eysch ende
conclusie nopende de ontruyminge
van de huyssinge in questie ende
compenseren de boeten ende costen van de kenninghe
om redenen den gerechte daertoe
mouverende. Aldus ut supra.

[in de marge]
AB

61r
Den 17en dach maii ann[o]
[15]77.
[in de marge]
Presenten:
bailliuu
beyde burgemeesters
Cryp
Meerkercke ende
Wyeringen

Is geresolveert dat men noch een
predicant sal annemen ende hem
insinueren alhyer te mogen commen,
genaempt Hiëronimus
Hortensius.

Is geordonneert den predicant te geven
voor zijn reysse 5 guldens.

Eedt van de lopende booden:
Dat zweer ick, alle missiven wel
ende getrouwelicken te draegen ende alle
goede antwoorden die mij belast zullen werden
getrouwelicken over te draegen ende voorts den
bailliuu, schout, burgemeesteren ende gerechte van Den Hage,
zoe wanneer eenige
vergaderingen zijn, mij daer present te vinden zoeverre
ick nyet van huys en zij, ende voorts
alle anslaegen tenderende tot verderffenisse

61v
van dezer vlecke te openbaeren ende
den voors. magistraet an te brengen.

Up huyden den 17en meye heeft Jop van
Sassen den eedt als lopende boode
gedaen in handen van den bailliuu van Den
Hage.

De bailliuu van Den Hage contra
Jacob Alewyn van Rotterdam,
gevangen.

Alzoe Jacob Alewynss., geboren
van Rotterdam, jegenwoirdich gevangen, buyten pijne ende banden
van ijssere geconfesseert heeft dat,
nyetjegenstaende hij een schipper-
gezel is, die zijn cost mit Godt ende
eeren wel zoude mogen winnen ter
zeevaert, hem dies-nyet-
jegenstaende begeven heeft tot alle
leedicheyt ende rabauwerie, ende
gesonts lichaems heeft gaen bedelen
contrarie de placcaeten van den magistraet,

62r
dat hij, gevangen, daerenboven onlancxs noch omtrent den
dorpe van Soetermeer zeeckere
scouwe, toecommende eenige huysluyden aldaer, genomen
heeft ende mitte selve gevaeren naer de
overbuyrt, welcke schouwe hem aldaer
bij den voors. huysluyden wederomme ontnomen is,
weezende all ’tzelve saecken van quaeden exemple,
die nyet en behoort ongecorrigeert te
blijven, maer gestraft ten exemple van
allen anderen. Soe is ’t dat scepenen den
voors. gevangen gebannen hebben, ende bannen
hem mits dezen uyten Hage ende Haechambachte
den tijt van twee jaeren, sonder daer-
inne weder te commen binnen den voors. tijt,
up peyne van arbitralicken an zijn lijff
gecorrigeert te worden, te ruymen
binnen dage-sonneschijn. Aldus
gedaen ende gepronunchieert opten 21en
dach maii anno 1577.

62v
Den 21en dach maii anno
1577. Presenten ’t volle collegie.
[in de marge]
Mette provisie
voor de brieven
gezyen zijn.

In der saecke van de kenninghe hangende voor den schout
ende gerechte van Den Hage tusschen Adriaen
Jasperss. als man ende voocht van Lysbeth
Maertensdochter ende als voocht van zijn
huysvrouwen jonge broeders, kinderen
van Maerten Claess., eysschers in conventie
ende verweerders in reconventie, ter eenre,
up ende jegens Dirick Pieterss. van Ryn als
getrout hebbende de wedue van Adriaen
Claess., in zijnen leven gewoont hebbende tot
Eyckenduinen, verweerder ende
eysscher respective, ter andere zijden
van de kenninghe, angeleyt den 12en mertii lestleeden
etc. Scepenen pertijen dingtale bij
scriftelicke eysch, mondelinge
antwoorde, replycke ende duplycke
gehoort ende gezyen alzulcke stucken ende
munimenten als bij den voors. eysscher in conventie
in rechte geproduceert is ende up als
rijpelicken gelet hebbende ende doende recht eerst in der
saecke van de voors. conventie condempneren
den voors. Dirick Pietersz., verweerder
in ’t zelve cas, den voors. eysscher
in conventie te betaelen de geëyschte somme
van hondert 35 carolus gulden, salvo justo
calculo , ende doende voorts recht

63r
upten eysch in reconventie, condempneren den
verweerders in ’tzelve
cas te caveren voor zoe
vele als hemlyeden angaet ende namaels
bevonden soude mogen worden heurluyder portie
nae de excussie van de principale
geobligeerde ypotheecke bevonden sullen
mogen werden te bedraegen, ende in den voors.
eysch in reconventie gehouden zoude moghen
zijn. Ende compenseren de boeten ende
costen van beyde die voors. kenninghe om redenen den
voors. gerechte daertoe mouverende. Aldus
gepronunchieert den 12en dach junii
anno 1577.

Up huyden den den 18en dach junii anno
1577 compareerde in de secretarie van Den Hage
Jan van Meeckeren als gemachtich ende voorspraecke van Dirick
Pieterss. van Ryn voors. ende protesteerde van beyde
die voors. vonnisse te mogen appelleren ofte reformeren
an den Hove van Hollandt. Mij present.

63v
Lysbeth Cornelisdr., oudt omtrent
22 jaeren, rechtelicken gedaecht zijnde, tuycht
bij eede, dat warachtich es, daerop
gevraecht zijnde, dat zij, getuyge,
omtrent halff vyer uren nae den noene
gegaen is van haer camer allwaer
Jan Hermanss. beneden is woonende,
seyt voorts dat zij in ’t uuytgaen
Jan Hermanss. voors. mit zijn huysvrouwe heeft
zyen sitten in den winckel mit malcanderen
pratende, ende geleden een halff ure
daernae zij deposante wederomme
thuys gecomen zijnde ende nae boven haer
camer willende gaen, heeft den voors. Jan
Harmenss. vinden hangen an een koordeken,
vastgemaect an de leen van den trap waer-
doer zij deposante, verscrickt geworden
zijnde, is affgeloopen ende tot zijne huysvrouwe
gezeyt:

64r
‘Geertgen compt, zyet hoe ’t mit u man is’,
waerop zij antwoorde: ‘Hoe is ’t mit mijn
man, is hij bezwijmpt, wat leth hem?’
Daer zij wederomme op zeyde: ‘Ick
en weet nyet hoe ’t met u man is, hij heeft
een koorde om zijn hals ende hangt’;
’t welck die voors. Geertgen hoorende ende
zeer verslaegen daerinne weezende
zeyde: ‘Roept u man', menende haer deposante,
daerop zij, getuyge, seyde: ‘Mijn man is
uuyt’,
sonder dat die
huysvrouwe van den voors. Jan Hermenss. boven
– om naer haer man te zyen – ginck, maer
lyep buytenshuys roupende: ‘Och mijn man,
och mijn man, buyren compt in.’ Ende de
buyren, ingecommen zijnde,
hebben den voors. Jan Harmenss. zyen
hangen als vooren geseyt is, sonder
dat zij, deposante, weet wye hem
los gesneden heeft.
Seyt voorts des gevraecht zijnde, dat
die voors. Jan Harmenss. nochte
zijne huysvrouwe up huyden geen

64v
kijffelicke woorden mitten anderen
gehadt en hebben, maer hadden gisteren
ende eergisteren kijffelicke woorden
jegens den anderen, als tusschen man ende wijff
wel geboert, nyet weetende d’oorsaecken
waerom de kijffachtige woorden tusschen
hen beyden gevallen zijn geweest,
zonder dat zij nyet meer weet te
geseggen.

65r
Alzoe Jan Adriaenss., zeemtouwer,
jegenwoordich gevangen, buyten pijne ende
banden van ijssere geconfesseert ende bekent heeft, ende
oeck mit wittachtige getuygen overwonnen
ende geconvinceert es, dat
hij, gevangen, hem begeven heeft gehadt in ’t
geselschap van eenen Jan Adriaenss. van
Geervlyet, weezende een fameus dyeff, die
eertijts, om zijne dieffverie ende andere quaede
feyten, tot Leyden zeeckere tijt lanck
opte galeye gebannen is geweest, mitten
welcken hij zeeckeren tijt gelopen ende geconverseert
heeft ende mitten selven diverssche dieverijen
gepleecht heeft, zoe tot Haerlem, Leyden
ende namentlicken alhyer in Den
Hage upten 7en mey lestleeden; dat hij,
gevangen, mitten voors. Jan Adriaenss. gecomen is
des avonts omtrent negen uren
in ’t Westeynde alhyer in Den Hage ende hij, gevangen,
tot twee ofte drie huyssen
intredende om te bezyen offer nyet voor de
hant en lach om te stelen, ende de luyden,
’tzelve gewaer werdende ende ten anganck
commende , vraechde hij, gevangen, naer een man
die nyet te vinden en was; ende ten laetsten

65v
commende ten huysse van een backer, was hij
ingetreeden sonder spreecken, verspiedende
een webbeken dat in ’t voorhuys op ’t
tresoor lach, ’twelck hij mit zijn
medegesel gestoolen ende daermede
gaen loopen waeren. Ende die luyden van den huysse,
’tzelve gewaer werdende, waeren hem
naergeloopen tot in ’t susterhuys van Sint
Agnieten toe, alwaer zijluyden den voors.
gevangen ondergeloopen hadden, die alsdoen
zijn medegesel nyet wijzen en wilde
noch oeck zeggen waer ’t voors. webbeken
gebleven was, hoewel hij, gevangen,
nochtans naderhant bekent heeft ’tzelve
in een privaet geworpen te zijn, aldaer
oeck ’tzelve naederhant gevonden ende uyt-
gehaelt is geweest. Dat oeck mede
hij, gevangen, leggende onder ’t vendel van
joncker Jacob van Egmondt up Sint-
Annelant, als een schelm sonder
pasport uyter selve vendel is gaen
loopen, sonder daer wederomme in te
commen, all ’twelck saecken zijn van
quaeden consequentie, die nyet

66r
ongestraft en behoren te blijven maer gestraft,
ten exemple van allen anderen. Soe
is ’t dat scepenen den voors. gevangen
gecondempneert hebben, ende condempneren mits-
deezen, geleyt te werden op ’t scavot staende
upte Plaetsse alhyer in Den Hage
ende aldaer wel strengelicken gegeesselt
te werden, ende bannen den voors. gevangen voorts
uyten Hage ende Haechambachte den tijt
van zes jaeren, te ruymen binnen dage
sonneschijn , ende binnen den voors. tijt
nyet wederomme in den voors. Hage ofte
jurisdictie vandyen te commen, upte verbeurte
van zijn lijff. Aldus gedaen ende
gepronunchieert den 4en dach junii anno
1577.

66v
Den 11en junii anno 1577.
Upte requeste van Adriaen Joosten
tot ’s-Cravesande als voocht van de weeskinderen
van zaliger Gillis Jorisz. van de
lantpachten verschenen St.-Sebastiaens-
scutterie anno ’73, ’74,
’75 ende ’76 tot 14 gulden ’s jaers.
Is geremitteert anderhalff jaer
lantpachts ende de reste in promptis
up te leggen ende te betaelen. Actum ut supra.

Upte requesten gepresenteert
bij Mathijs Pietersz. als voocht
van [’t] onmondighe weeskint
van Mathijs Janss. nopende de
quijtsceldinge van de jaeren ’73,
’74 ende ’75.
Is quijtgescolden de jaere ’74
alleenlicken.

Ad idem upte requesten van Jan
Adriaensz. Aexternest ende Jan Adriaensz.,
talman, van de quijtsceldinge van de
lantpachte van de jaere ’74.
Sijn elcxs quijtgescolden heurluyder
jaere ’74.

67r
Jooste Adriaenss. contra Sebastiaen
Franss.
Scepenen appoincteren dat den eysscher sal doceren, tusschen
dit ende 8e dagen, dat den gedaechde voor ’t obtineren
van de pachtbryeff in questie behoirlicken geciteert
ofte bij drie voorgaende naeste kerckgeboden
uytgeroupen is geweest omme, dat gezyen,
voorts gesententieert te werden naer behooren.
Actum 11en junii anno 1577.

Berwout Zymonss. contra
Gysbrecht Janss.
Scepenen appoincteren dat den verweerders
huysvrouwe voor zoeveel haer angaet
sculdich ende gehouden sal zijn
boul-eedt te doen. Actum ut supra.

Neeltgen Baerntsdr. contra
schout ende gerechte.
Scepenen appoincteren dat de kerckgeboden
zij[n] voortganck sullen hebben. Actum ut supra.

67v
Generaele vergaderinge
gehouden den 11en junii anno 1577
bij de magistraet van Den Hage.

Bailliuu absent, nae in de resolutie geconsenteert.

Joost Jacobsz. burgemeesters
Frerick Frederixsz. ,,

Cryp scepenen
Zybrantsz. ,,
Screvelss. ,,
Meerkercke ,,
Wyeringhen ,,

Symon van der Does vroetscappen
Jacob van Dorp ,,
Pieter de Vries ,,
Dirick Cornelisz. ,,
Pieter Jacobsz. ,,
Lenert Ysbrantsz. ,,
Dirick Franss. van Wyeringen ,,
Heynrick Janss. ,,
Geryt Aertss., backer ,,
Bartolmeeus Zymonss. ,,

68r
Sijn gelijckelicken geresolveert
dat men nyemant exemptie van den
jegenwoordigen extraordinaris upheve
ofte impost, die althans tot profijte
van Den Hage gecollecteert wert, en sal laeten
genyeten dan mijnen heeren van den Raede,
Reekeninge ende gevolge van den Hove jegenwoordich,
die eedt gedaen hebben onder d’Excellencie van den Prince
van Orangien etc.; dan, die van Den Hage wederomme
gestelt zijnde in den ontfanck van heurluyder
ordinaris excijs, daer alle lasten ende renten
uuyt betaelt werden, sal men alsdan den
eedelluyden ende andere, weduen van vrije
suppoosten ende wezende van gelijcke natuyre
ende qualité laeten genyeten alsulcke
exemptie ende vrijdom als zijluyden voor
date van de trouble althijts genoten hebben.
Ende dat men oeck realicken sal executeren
dengeenen die nyet betaelt maer
heurluyder gepretendeerde
exemptie upgescreven hebben. Ende dat
all onvermindert alsulcke vordere actiën als
die van Den Hage hebben jegens die voors. personen,
soe van de contributie tot redemptie van ’t Bosch
ruytergelden als anders. Actum den 11en
dach junii anno 1577.

69r
Den 2en julii ’77.
Joost Adriaenss. contra Sebastiaen
Franss.
[in de marge]
Presenten: alle de scepenen
preter A. Screvelss.
ende
Meerkerck.

Scepenen appoincteren dat pertijen
sullen compareren huyden ende achte dage
nae noene voor scepenen voorn., die hemluyden hooren ende
veraccorderen sullen indien ’t doenlicken is.
Indien nyet, sullen daernaer
sententiëren zoe zijluyden bevinden sullen
te behooren. Actum ut supra.

Heer Claes etc. contra Tryn
Allaerts.
Scepenen verleenen den eysscher volgende zijnen
eysch verwin.

69v
Upte vercopinge van de wooninge ende
landen van Jan van Ouwen.

Scepenen continueren
den dach van vercopinge tot den 20en
julii naestcommende, in sulcke state
als die nu is, mits dat pertije
op woonsdage toecommende naemiddage
compareren sullen voor scepenen van Den Hage
omme aldaer bij den
verweerder van zijn geallegeerde betalinge
gedoceert te worden, ten welcken
dage mede d’eysscher sal exhiberen
ofte doen exhiberen den originaelen
scultbryeff, mits dat den
[doorgehaalde regel]
verweerder sal betaelen de
costen van ’t redardemente van justitie.
Actum 5e julii 1577.

[in de marge]
Alzoe pertije up huyden gecompareert zijnde
voor schout ende scepenen van Den Hage ende verweerder nyet
volcomelicken van zijn geallegeerde betalinge gedoceert
en heeft, verclaeren [schout ende scepenen] dat die voors.
geordonneerde vercoopdach thans voortganck hebben sal.
Actum 10en julii 1577, presenten schout,
Cryp, Zybrantsz., Screvelss., Wyeringen ende secretaris.