De Quaetclap: toelichting, transcriptie en register
Fols. 70-79
« submenu70r
Den 9en dach julii anno
1577, presenten alle de scepenen,
alle de scepenen. [sic]
[in de marge]
gelevert Joris II
In der saecke van de kenninghe, hangende voor den
schout ende gerechte van Den Hage tusschen
Joris in Den Aernt, eysscher ter
eenre up ende jegens Job Janss.,
woonende in Den Eenhoorn, verweerder ter
andere zijden van de kenninghe, angeleyt den 25en
dach junii lestleeden etc. Scepenen
pertijen, dingtale bij scriftelicke eysch,
mondelinge antwoorde, replycke ende
duplycke gehoort ende gezyen alsulcke
stucken ende munimenten als den voors. eysscher
t’zijnder intentie geproduceert heeft
ende up als rijpelicken gelet hebbende,
condempneren den voors. gedaechde
den voors. eysscher costeloes ende scadeloes te
houden van den renten van acht gulden twaelff
ende halve stuvers ’s jaers alhyer in questie,
die verscenen zijn van den tijt aff dat die
voors. gedaechde eygenaer geworden is
van Den Eenhooren voors. ende die noch verscijnen
zullen totter effectueelder offlossinge toe
van den voors. rente. Absolveren den voors.
70v
gedaechde van den vorderen eysch ende
conclusie bij den eysscher up hem gedaen ende
genomen. Ende compenseren de costen ende
boeten van de kenninghe, om redenen den gerechte
daertoe mouverende. Aldus gepronunchieert
den 16en dach julii anno 1577.
In der saecke van de kenninghe hangende voor den schout
ende gerechte van Den Hage tusschen Cornelis
Diricxsz., eysscher ter eenre, up ende
jegens Machtelt Joostendr., weduwe
van Heynrick Mathyss., messemaecker,
verweerster ter andere zijden van de kenninghe,
angeleyt den 25en junii lestleeden,
etc. Scepenen pertijen, dingtale bij
scriftelicke eysch, mondelinge
antwoorde, replycke ende duplycke
gehoort ende gezyen alsulcken certifficatie
als bij den eysscher geproduceert is,
verclaeren dat d’eysscher van de
huyre in questie corten sal
de somme van vyer carolus gulden voor
’t interest van de geëyste solder.
Ende compenseren de boeten ende costen van de
kenninghe om redenen den gerechte daer-
toe mouverende. Aldus gepronunchieert
den 9en julii anno 1577.
71r
[in de marge]
Up dingsdage
’s mergens van
deze saecke
te vergaderen.
Up huyden den 17en dach julii anno
1577 compareerde in der camere
voor schout ende scepenen van Den Hage,
Jan van Ryel, als gemachtich van Sebastiaen
Aelbrechtsz., backer in Den Ancker, geassisteert
mit Maritgen Jansdr., des voors. Sebastiaens huysvrouwe,
ter eenre ende Joris Cornelisz. in Den Aernt,
vervangende Nicolaes de Grebber, ter andere zijden.
Ende consigneerde die voors. Maritgen
Jansdr. tot behouffve van de voors. Joris Cornelisz.
cum suis de somme van thien ponden grooten
Vlaems ende negen gulden van een jaer gepachte renten volgende de
presentacie bij den voors. Sebastiaen den voors. Joris
Corneliss. voor notaris ende getuygen op gisteren den 17en
julii gedaen,
submitterende zij comparanten alinck ende all ten weder-
zijden heurluyder vordere questie in ’t arbitraige
van schout ende gerechte voors. Verclaerende voorts
die voors. Jan van Ryel als gemachtich voors. mitte voors.
Maritgen Jansdr. dat zijluyden tevreden zijn
hen te laeten condempneren in de uytspraecke
van den voors. gerechte.
71v
Upte requeste gepresenteert bij de
ingesetenen ende styerluyden van den dorpe
van Sceveninghe om te hebben een nyeuwe
vyerboet ende bij provisie een
capitaele impositie te hebben,
te coopen steen[?] ende anders tot reparatie
ende brant van den ouden vyerboet.
Bailliuu, schout, burgemeesters
ende gerechte van Den Hage accorderen den
supplianten omme een capitaele
impositie over hun burgers ende
ingesetenen te mogen ommeslaen omme die
coste van de reparatie van den oude vyerboet
ende brant daertoe noodich te mogen vervallen,
daertoe gecommitteert sullen werden bij
nominatie van gemeenen buyren vyer
styerluyden, dye de voors. ommeslach sullen
doen ter presentie van de scepen ende
schout aldaer, die gehouden sullen worden
Pincxsteren naestcommende , rekening,
bewijs ende reliqua doende van heurluyder
ontfange voor de magistraet van Den Hage.
Ende angaende ’t vorder versouck
werd ’t zelve upgehouden tot nae
Sinte Marten in novembri naestcommende, als alle
de styerluyden uyter zee ingecommen zullen
zijn. Actum 19en julii 1577,
presenten bailliuu, 2 burgemeesters, Cryp,
Screvelss., Wyeringen, Hoock.
72r
Den 27en dach julii anno
1577 hebben Jan Zymonss. Cuuyl [?], Koen Geritsz.,
molenaer van den Rijswijck, ende Lenert Korss.,
raem-molenaer, angenomen de dammen
in de vaert te slaen ende in de Broucksloot
’t water te oesschen ende die vaert drooch
te houden ende 8 dagen drooch te houden.
Ende zoeverre ’t werck langer als 8e
dagen duyrt, sullen daervan lasten getoont
worden. Ende dit all om 26 pont.
Daerop betael[t] een gulden.
73r
Den 2en dach augusti anno
1577.
Upte requeste gepresenteert bij
Salamon van der Houve, bailliuu etc.
Burgemeesters ende gerechte van Den Hage
accorderen den suppliant te mogen houden twee
dienaers, welcke twee
73v
Den bailliuu van Den Hage contra
Joost Stalpert.
Scepenen, gezyen hebbende d’ordonnantie
up ’t stuck van de wachte bij de
magistraet van Den Hage gemaect ende oeck gehoort
hebbende die relatie van den bode van Den Hage,
die verclaerde hem personelicken de
weete gedaen te hebben, condempneren den
voors. gedaechde jegens den eysscher in de
boete van drie pont; ende overmits
die voors. gedaechde zijn rotgesellen
van heurluyder wacht nyet en heeft gewaerschuwet –
daeromme die voors. rotgesellen nyet
te wachte gecomen en zijn – condempneren die
voors. gedaechde daerenboven in een boete
van twintich stuvers. Actum
den 2en augusti anno 1577.
De bailliuu van Den Hage contra
Geryt Janss. Paep ende
Jan Willemss., smith.
Scepenen pertijen, dingtale bij scriftelicke
eysch, mondelinge antwoorde,
replycke ende duplycke gehoort ende
gezyen alsulcken certifficatie als den
voorn. Geryt de Paep t’zijnder intentie
heeft geproduceert, verclaeren
74r
scepenen : alzoe Geryt de Paep de
clachte gedaen over Jan Willemss.,
houffsmith, den rechte genouch zijnde,
geveriffieert heeft, condempneren scepenen
den voorn. Jan Willemss. in een boete
van thien pont ende voorts in de costen
tot tauxatie ende moderatie van den gerechte.
Aldus ut supra.
Van welcke sententie Jan van
Meeckeren als gemachtich van den gedaechde geappelleert
heeft an den Hove van Hollandt.
Alsoe zeeckere questie geresen was voor den
schout ende gerechte van Den Hage tusschen
Joris Cornelisz. ende Claes Grebber als eysschers
ter eenre ende Bastiaen in Den Ancker als
man ende voocht van sijnder huysvrouwe voor
hemzelven ende vervangen hebbende d’anderen
erffgenamen van wijlen mr. Jan van Ouwen, heurluyder vader,
als gedaechden ende verantwoordende de woninge
ende landen, eertijts bij den voors. Van Ouwen gecoft
van Adriaen Claesz. Starck, leggende in
Zegbrouck ter andere zijden, soe hadden
de voors. pertiën die voors. heurluyder questie
gesubmitteert ende gebleven in ’t zeggen ende
arbitraege van den schout ende gerechte voors.
Soe es ’t dat die voors. schout ende gerechte
dienvolgende gesien hebbende zekere ordonnantie
74v
van date den 21en februarii 1571 stilo
communi, wesende in handen van den voors. gedaechden daerbij de
voors. eysschers geordonneert hadden den voors. wijlen mr.
Jan van Ouwen hemlyeden, eysschers, als actie ende
transport hebbende van Gerit Matheeusz. in den naem
van zijn huysvrouwe te betaelen thien carolus gulden voer
heurluyder portie van den lesten termijn van den coep van den
voors. woninge, mitsgaders oock zekeren drie
verscheyden pachtbrieven, bij den voors. eysschers tot
heurluyder intentie geëxhibeert, mitsgaders oock
de voors. pertiën up heurluyder voors. differenten
ex habundanti rijpelicken gehoort hebbende, uuyt-
gesproecken, verclaert ende gearbitreert hebben,
spreken uuyt, arbitreren ende verclaeren bij desen dat
den voors. gedaechden strecken zullen betalinge alsulcke
thien ponden grooten Vlaems als zij, gedaechden, tot behouve
van den voors. eysschers in forme van namptissement
getelt ende upgebrocht hebben, ende mits bij den
voors. gedaechden voorts betaelende alle de verschenen
ende onbetaelde jaeren renten, gevallen uuyt
crachte van den voors. eerste pachtbrieff in
date den 18en januarii 1570 stilo communi,
houdende twaelff ponden, zes penninghen Hollants
payements ’s jaers verschenen St. Gillis ’69
totten dach van huyden toe (mits surcherende van d’één
helft tot St. Gillis en van d’ander helft tot
Alreheyligen toecommende), verclaeren scepenen dat
die voors. gedaechden daermede zullen volstaen,
zonder van den voors. twee andere naevolgende
pachtbrieven, gesproten uuyte voors. eerste
pachtbrieve yet te betaelen, ende sullen hyermede nul, gecasseert
ende te nyete wesen alle alsulcke
brieven, bescheyt ende ande[re]n stucken als de voors.
eysschers van den voors. questie onder hemlyeden mogen
75r
hebben ofte naemaels te voorschijn zouden mogen comen die
zijluyden, eysschers, zeggen overmits de voorleden trouble verleyt
ofte verloeren te weesen. Ende hiermede zullen de voors.
pertiën van als verenicht, veraccordeert ende
goede vrunden blijvende, compenserende de costen van den
voors. instantie om redenen den voors. gerechte daer-
toe moverende. Condempnerende nyetmin die voors.
pertijen, volgende die voors. submissie, gedateert den 17en
julii lestleden, in ’t inhouden van ’tgundt voors. is. Aldus
gedaen ende uuytgesproecken den naestlesten julii
1577.
Den 14en augusti 1577 is burger
van Den Hage geworden Aelbrecht van der Aa
om de somme van 4 lb. 10 schellinghen. [get:] AA
75v
Den 20en dach van augusto anno
1577.
[in de marge]
Presenten:
de bailliuu
beyden burgemeesteren
Cryp
Zybrantsz.
Wyeringen ende
Jacob Adriaenss
Up ’t versouck gedaen bij mr. Pieter
Hanneman, Willem Hanneman, rentmeester
van Noort-Hollandt, ende Dirick Hanneman,
secretaris ’s Hooffs van Hollandt, om twee
molensteenen die leggen zullen upte
corenmolen die in ’t eynden van Den Hage gestelt sal
werden ter plaetsse daer deselve gestaen heeft, te mogen
brengen rechtuuyt doer
de schansse van [de] straet van ’t Noorteynde
voors., mit oeck die assche van de selve
molen, alzoe men over de brugge, leggende
ter zijden van de schansse, zeer onbequamelicken
mitte voors. steenen ende assche sal mogen swayen
ende drayen ende all ’tzelve
te doene up heurlieder coste ende den draye-
boome te versetten voor de plaetsse daer
die voors. molensteenen ende assche doer sullen
gebrocht werden. Soe is ’t dat
burgemeesteren ende gerechte van Den Hage
den voorn. remonstranten geconsenteert hebben
heurluyder voors. versouck, mits bij hemlyeden doende
’tgunt voors. is, ende – in gevalle de Princelijcke
Excellentie die voorn. schansse wederomme in
zijn oude state gebrocht will hebben –
dat die voorn. remonstranten ’tzelve mede
gehouden sullen zijn te doene tot heurlieder coste.
Actum ut supra.
76r
Nominatie van buytenweeshuys-
moeders om te dienen van den eersten
augusti ’77 tot prima augusti
’78.
Jegenwoordige buyten-
moeders Nyeuwe genomineerde
– Adriane Jansdr.
– Joncfrouwe Moons
– Anna van der Goes De weduwe van mr. Jan van
’t Elshout
– Maritgen van der Meere
Neeltgen Gerrit Allerts weduwe
Jannetgen Willem Diricxsdr., weduwe
Joncfrouwe van Cronesteyn
Maritgen, weduwe wijlen Jehan
Hemelaer
Bailliuu, schout, burgemeesteren ende gerechte
van Den Hage laten hun duncken (onder correctie van
U Mogende E. Heeren) dat men joncfrouwe Moons ende
Anna van der Goes voors. in heurlieder
dienste behoort voor dit jaer te
continueren ende in de plaetsse van Adriana
Jansdr. van nyeuus te committeren tot buyten-
moeder van ’t weeshuys Maritgen van der Meere.
Actum 3en septembris anno 1577.
[in de kantlijn:]
gasthuysmeesters:
Joost Jacobsz., burgemeester
Vranck van Moyaelen
Adriaen Screvelss., scepen
Cornelis Wyelant
mr. Dirick van Meerkercke,
scepen rentmeester
76v
Generaele vergaderinge
gehouden den 16en septembris anno
1577 up ’t affleezen van de
coorenmaet ende ellemaet die
bij den gasthuysmeesters van Sinter-Nicolaes-
gasthuys volgende heurluyder octroye
in date 1384, ende van
nyeuus weederomme
geoctroyeert ende geconfirmeert
in date den 9en julii 1577.
Presenten:
Van der Houve bailliuu ende schout
Elburch burgemeester
Cryp
Wyeringen scepenen
Jacob Adriaenss.
Van der Does
Jacob van Dorp
Pieter de Vries
Bartholomees Zymonss. vroetscappen
Geryt Aertss.
Pieter Jacobsz.
Lenert Ysbrantsz.
77r
Heyndrick Janss.
Jan Wolff
Geryt Janss. in De Clock vroetscappen
[doorgehaalde regel]
[doorgrhaalde regel]
Sijn up ’t versouck van de voors. gasthuysmeesters geresolveert dat men ’t voors.
octroye, bij den gasthuysmeesters van de Conincklicke Majesteyt
geobtineert, sal doen publiceren
ende oeck in der secretarie van Den Hage doen
registreren mittet vidimus van ’t oude voors. previlegie, maer hem nyet en sullen
vervorderen omme te treden in de reële
ende actuele possessie van de voors. octroye
voor ende alleer die voors.
magistraet van Den Hage
hemlyeden sullen gelevert hebben alsulcke
keuren ende ordonnantiën als zijlieden daerop
gemaect sullen hebben
ofte noch maecken sullen nae gelegentheyt
des tijts. Actum ut supra.
77v
Up huyden, date ondergeschreven,
compareerde in de raetcameren opten
stedehuysse van Den Hage Franchoys van
Buyren, casteleyn van den Hove, ende Jan
Knijff, poorter der steede van Delff,
ende constitueerden hemselven borgen ende
elcxs als principael mitte renuntiatie
van allen beneficiën van rechten als divisionis,
ordinis ende excussionis voor heer
Rombout Willemsz., jegenwoordige
pater van Sinte Michielsconvente binnen der
stadt van Haerlem, omme
te restitueren ofte bij de voors. heer
Rombout te doen restitueren alsulcke
kelcken, casuffelen ende andere ornamenten
ende misgewaeden als uyten Hage
gebracht zijn tot Haerlem in zeeckeren
kiste, staende binnen den voors. convente
van Sinte Michiels. Ende dit all conform
zeeckeren inventaris gemaect binnen die
voors. stede van Haerlem den 17en septembris
anno ’76 bij Michiel van Woerden,
notaris publyck ende secretaris der
voors. stede van Haerlem, ter presentie van
Dirick Pauu Janss., heer Claes Diricsz.
presbyter ende Cornelis Corneliss. van der Heyde,
78r
thien ofte twaelff daegen ten langsten,
daeronder verbindende die voors. comparanten
elcxs heurluyder personen ende goeden onder
constraincte als vooren, tot verbande
van allen rechten ende rechteren. Des t’oirconde
dit bij hemluyden ondergeteyckent den
16en septembris anno 1577.
Ende die voors. heer Rombout,
mede comparerende, belooffden
zijnen borge te vrijen, costeloes ende
scadeloes onder gelijcke verbande te houden,
onvermindert die voors. casteleyn alsulcke
exemptie ende vrijdomme als hem uyt
crachte zijner officie als casteleyn mach
competeren.
[get.:] Fr. van Bueren, Jan Knijff
[get.:] R.W. Busschart
[get.:] Adriaen Criep
Willemsz.
[get.:] A. Screvelss.
78v
Den eersten dach octobris anno
1577.
In der saecke van de kenninghe hangende voor den
schout ende gerechte van Den Hage tusschen
Hans Schetter als man ende voocht van
Hester Cornelisdochter, eysscher ter
eenre up ende jegens Dirick Coobel
ter andere zijden van de kenninghe angeleyt
den 25en dach junii lestleden etc.
Scepenen pertijen, dingtale bij
scriftelicke eysch, mondelinge
exceptie, replycke ende duplycke
gehoort ende gezyen
zeeckere huwelicxe voorwaerden,
sententiën van preferentie van den Hove van Hollandt,
mitsgaders zeeckere acte van willige condempnatie
bij den voors. gedaechde voor den magistraet
van Leyden gepasseert, inhoudende incertie van
zeeckere accort tusschen die voors. pertijen gemaect,
rejecterende eerst ende allvooren d’exceptie
bij den voors. gedaechde eerst geproponeert ende
daernae bij den voors. verweerder
peremptoirlicken geantwoort, ende zijnde die voors.
saecke ten principale voldongen, ende bij pertijen
[doorgehaalde regel]
vonnisse ten principale versocht weezende,
79r
[doorgehaalde regel]
[doorgehaalde regel]
condempneren die van den gerechte voors. den verweerder den eysscher
up te leggen ende te betaelen alle die verschenen
renten gevallen Lichtmisse annis ’67,
’68, ’69, ’70, ’71, ’72, ’73,
’74, ’75, ’76 ende ’77
tot 43 guldens vijftien stuvers ’s jaers,
offslaende alsulcke jaeren renten als
bevonden sullen werden bij den verweerder daerup
betaelt te zijn mitte hooftsomme
vandien achtervolgende de brieven daervan zijnde ofte voor de voors.
hooftsomme te stellen goede suffisante
ende speciaele ypoteecke
daer d’eysscher mede verzeeckert
ende voor zijn jaerlicxe renten mitte voors.
hooftsomme bewaert zal weezen.
Ende condempneren den verweerder voorts
in de boeten ende costen van de kenninghe tot tauxatie
ende moderatie van den gerechte. Aldus
gepronunchieert upten eersten dach octobris
anno 1577.
79v
Upte differenten van gijsselinge geresen
voor den gerechte van Den Hage tusschen Geryt
de Grebber, impetrant van gijsselinge, ter
eenre ende Jacques de Villers, gegijsselde, ter andere zijden.
Scepenen, gezyen hebbende zeeckere
certifficatiën bij den gegijsselde
geproduceert, mits bij den voorn.
gegijsselde den voors. impetrant
leverende een gelijcke conter-lombaerts-
bryeff als de lombaertsbryeff was daer
questie om es, verclaeren dat die
voors. gegijsselde daermede sal
mogen volstaen ende ontslaende hem uyter
gijsselinge, condempneren den
gegijsselde
[doorgehaalde regel]
nyetemin in den costen
van de gijsselinge tot tauxatie
ende moderatie van den gerechte. Actum
eersten octobris 1577.