De Quaetclap: toelichting, transcriptie en register

Fols. 120-129

« submenu

120r
[doorgehaalde regel]
In der saecke van de kenninghe hangende voor den schout
ende gerechte van Den Hage tusschen Seger Corneliss.,
Jan Corneliss. ende Heyndrickgen Cornelisdr., vervangende
haer andere twee susters, genaempt Maritgen
ende Adriaentgen Cornelisdochteren, all aftergelaten
weeskinderen ende erffgenamen van Cornelis Zegerss.,
haeren vaeder, eysschers ter eenre up ende jegens
[doorgehaalde regel]
den toegeslagen ofte besetten boul van Luytgen
Jansdr., die verantwoort wert bij Pieter
Gysbrechtss. als man ende voocht van zijn huysvrouwe
ende Heyndrick Rochuss., verweerders ter andere
zijden, angeleyt 3en augusti lestleeden etc.
Scepenen pertijen, dingtale bij scriftelicke
eysch, mondelinge antwoorde,
replycke ende duplycke gehoort ende gezyen
alsulcke certifficatie ende andere stucken,
mitsgaders zeeckere obligatie spreeckende up Pieter
A[driae]nsz. in ’t Ryst, houdende de somme van
hondert carolus gulden in date [niet ingevuld].
Verclaeren dat die voors. eysschers nopende haerluyder
voors. geëyschte penningen zullen vervolgen als die
voors. pertijen in rechte geëxhibeert hebben ter somme
toe van hondert carolus gulden voors. an den voors.

120v
Pieter Corneliss. ende ’t restant dat an
haerluyder geëyschte penningen gebreecken sal,
verclaeren den voors. toegeslagen boul daer-
vooren verbonden ende executabell,
[doorgehaalde regel]
ende compenseren de boeten ende costen van de kenninghe
om redenen den gerechte daertoe
mouverende.

[in de marge]
Presenten:
alle de scepenen
preter Zybrantsz.
Steffen Dircxss.

Upte questie van de erffsceydinge hangende voor den
schout ende gerechte van Den Hage, tusschen Symon Corneliss.,
decker, eysscher ter eenre up ende jegens
Claes Zymonss., backer, verweerder ter andere
zijden nopende alsulcke lootsse ende heyninge van
verweerder, die de voors.
Symon Corneliss. sustineert hem te nae ofte
up zijn erff te staen. Scepenen geweest
hebbende ter plaetsse contencieulcx, genomen
inspectie oculaer ende pertijen ten wederzijden
ter camere gehoort bij scriftelicke eysch, mondelinge antwoorde,
replycke ende duplycke ende gezyen
alsulcke certifficatiën als pertijen an weder-
zijden hebben willen produceren ende up als
rijpelicken gelet hebbende, verclaeren den
eysscher tot zijnen eysch ende conclusie upten
verweerder gedaen ende genomen nyet ontfanckelicken,
ende compenseren de costen om redenen den gerechte
daertoe mouverende. Aldus gepronunchieert
den 4en martii 1578.

121r
Schout, burgemeesteren ende gerechte [van Den]
Hage hebben Willem Adriaenss. Pluym, jegenwoor[digh]
cipier van de voorporte van den Hove van Hollant, ter respecte
van den scamele gevangens die hij seyt den dranck
te scencken ofte in heurluyder dagelicxe montcosten begrepen
te zijn (sonder ’t zelve nochtans te
trecken in consequentie), geaccordeert vrijdomme
in den cleyne byeren, te weeten in de kuys ende vall ende boven-
dien acht tonnen moselaers in ’t jaer voor zijn familie ende
nopende d’andere byeren ende en, dat hij sal
betaelen de impositie bij die van Den Hage doer
autorisatie van den Eedele Staeten daerup gestelt.
Actum 4en martii anno 1578 mij present.

Den 5en martii 1578.
[in de marge]
Presenten: bailliuu ende
schout, alle de scepenen
preter Zybrantsz. ende
Steffen Dirixss.

Upte requeste van den casteleyn.

Bailliuu, schout, burgemeesters ende
gerechte van Den Hage, gezyen hebbende de requeste
van [den] suppliant, accorderen hem omme alle voldoens wille voor hem ende zijne familie
uuyte impositie die althans doer auctorisatie van den
Generaele Staeten van Hollandt ende Zeelant bij Den Hage
ontfangen ende geheven wert, vrijdomme van twaelff
vaeten moeselaers ende daeronder, hoewel
men den suppliant zijn versouck mit goede

121v
redenen in als zouden mogen ontseggen, als
weezende nu geen excijs maer die van Den Hage,
geaccordeert als vooren ende nyet gemeens hebbende
mitten excijs daervan den suppliant
pretendeert voor hem als oeck zijn voorsaten
exempt geweest te
hebben, maer die van Den Hage, geadmitteert
zijnde omme wederomme te mogen ontfangen heurluyder
oude ordinaris excijssen, sullen den suppliant
laten volgen alsulcke exemptie van zijn wijnen ende
byeren als hij ende zijn voorsaeten in offitie
altijts genoten hebben. Ende mits genietende
die voors. 12 vaten verclaeren dat die voors.
suppliant van de zijn vordere hooger[e]
ende meerdere byeren ende wijnen den voors.
impositie betaelen sal naer vermogen d’ordonnantie ende appoinctemente
van den Staeten Den Hage als boven verleent ende
geoctroyeert. Actum ut supra.

Upte requeste van Jan
du Bois:
geaccordeert thien vaeten moselaers ende
daeronder.

122r
Upte requeste van Willem den Bour:
geaccordeert 20 gulden ende die te mogen corten an zijn
excijssen.

Up ’t versouck van den heere van Schaegen.
Is geresolveert dat de
vrouu van Helmont betaelen sal alle alsulcke
impositiën,’t zij van wijnen ofte van byer, als zij
tot dezen dage sculdich is
ofte noch sal mogen worden. Maer angaende
de heere van Schaegen is geaccordeert dat,
alzoe hij is van den Staeten, dat hem sal volgen van nu voortan
(zoe lange hij
bij de vrouwe van Helmont inwoenen sal) de vrijdomme van de helft
van alsulcke byeren ende wijnen als in ’t zelve huys
ingeleyt sullen worden; ende tot welcker tijt die voors.
heere van Schaegen alhyer alleen huys houden sal,

122v
sal men hem uyt respecte dat hij van den
Staten is als boven laeten genyeten de
geheele vrijicheyt van de voors. impositie van
wijnen ende byeren hyervooren geroert.

Upte requeste van Adriaen
Pieterss. Groen:
dat hij sal betaelen een derde paert.

Ge[r]yt Janss.:
van als quijtsceldinge.

Upte requeste van Lambrecht
Maertss.:
is hem toegeleyt twaelff gulden.

Upte requeste van Cornelis Loyss.:
nadien de raesheere Borre bij de
burgemeesteren geen Haechsse doelen voorzyen
sullen zijn van heurluyder geaccordeerde
plavuysen, sal den suppliant naer advenant
geryeft werden.

123r
Den 7en martii 1578.
[in de marge]
Presenten:
beyde burgemeesters
alle de scepenen
preter Steffen Dirxsz.
ende Cornelis Zybrantsz.

Upte requeste van de deecken ende hooftmans
van St.-Crispiaensgilde.
Is hemlyeden geaccordeert de merct te houden
beginnende van ’t huys van Pieter Bock tot
Adriaen Screvelss. toe, ende voorts van ’t huys In ’t
Paerdeken ende Jan Willemss. van Dorp.

Upte requeste van Jan Dirxsz.
Goos [?] etc.

[in de marge]
’t schuthock te
make daer
’t hooffken gestaen heeft.
Geordonneert ’t schuthock
upte plaets daer ’t hooffken gestaen heeft.

Upte requeste van Joncfrou Ysabeau
Nyeulants.

Nol..[?] hic[?] nopende de impositie die nu
bij Den Hage ontfangen wert uyt crachte van zeeckere
speciael gunste van den Staten, maer als die van Den
Hage sullen wederomme weezen in den ontfanck
van haere oude ordinarise, sullen de supplianten
mede laeten genyeten alsulcke vrijdomme
ende exemptie als andere vrijdomme weduen van
raeden ende suppoosten genyeten sullen.

123v
Upte requeste gepresenteert bij Vranck
Heyndricxss. Wiltshemdoen.

Schout, burgemeesteren ende gerechte
van Den Hage hebben den voors.
Vranck Heyndricxss., suppliant, ex offitio geaccordeert
ende accorderen mitsdezen de huyssinge,
genaempt St. Andries,
gecomen van Maerten Foppen zaliger, overmits hem
nyemant erffgenaem is fonderende
van den voors. Maerten Foppen,
te mogen houden in huyre een geheelen jaere ingaende
meye ´78 ende expirerende ultima
aprilis ’79, voor de somme van
21 carolus gulden tot 20 stuvers ’t stuck, mits dat hij suppliant
’t jaerhuyre als 18 gulden, die meye toecommende verscenen sal zijn, sal
brengen in der secretarie van Den
Hage omme deselve penningen
[regel doorgehaald]
aldaer bewaert te
werden tot proffijte van den gemeenen crediteurs
van den voors. zaliger Maerten Foppen. Actum ut supra.

124r
Den 9en dach martii anno 1578.
[in de marge]
Presenten:
Does
Cryp
Zybrantsz.
Screvelss.
Wyeringen

In der saecke van de kenninghe hangende voor den schout
ende gerechte van Den Hage tusschen Joris in Den
Aernt ende Claes de Grebber, zoe zij
procederen eysschers ter eenre up ende jegens
Sebastiaen Aelbrechtsz. in Den Ancker,
verweerder ter andere zijden van de kenninge angeleyt
den 18en januarii lestleden etc. Scepenen
pertijen, dingtale bij scriftelicke eysch,
mondelinge antwoorde, replycke ende
duplycke gehoirt ende gezyen alsulcke
stucken ende munimenten als pertijen ten wederzijden
hebben overgeleyt, ontseggen den eysschers
zijnen eysch ende conclusie upten verweerder gedaen
ende genomen, ende compenseren de boeten ende costen
van de kenninghe om redenen den gerechte daertoe mouverende.
Aldus gepronunchieert upten 21en dach martii
anno 1578.
[in de marge]
Van welcke
vonnisse den verweerder illico
protesteerde te
mogen appelleren ofte
reformeren an den Hove
van Hollandt.

In der saecke van de kenninghe hangende voor den
schout ende gerechte van Den Hage tusschen Reynier
van der Laeck, eysscher ter eenre up ende jegens
Cornelis Franss. Olivier, verweerder
ter andere zijden, angeleyt den 18en januarii

124v
lestleden. Scepenen pertijen, dingtale bij
scriftelicke eysch, mondelinge antwoorde,
replycke ende duplycke gehoort ende
gezyen alsulcke certifficatiën als die voors.
pertijen in rechte ten wederzijden geëxhibeert hebben, mitsgaders
d’ordonnantie van den Staten van de verpachtinge van de brandewijn-
excijs, condempneren den verweerder
in de boeten van twintich ponden, te geven
ende distribueren naervolgende
d’ordonnantie van de voors. Staeten,
mitsgaders in den boeten ende costen van de kenninghe tot
tauxatie ende moderatie van den gerechte.
Aldus ut supra.
[in de marge]
Van welcke voors.
vonnisse den verweerder illico
protesteerde te mogen
appelleren ofte reformeren
an den Hove van Hollandt.

Opte questie van de erffsceydinge
hangende voor den schout ende gerechte van Den Hage tusschen
de weduwe
van mr. Dirick van Bronchorst in zijnen leven
raedt ordinaris ’s Hooffs van Hollandt, eysschersse
ter eenre op ende jegens Joachim Robbrechtsz., verweerder
ter andere zijden, de voors. eysschersse
sustinerende dat zeeckere heyninge, beginnende van
zeeckere steenen voet daer zeeckere stant-
vinck van de lootsse, die
eertijts aldaer gestaen hadde, up gerust heeft,
streckende voorts van de voors. steenen voet oostwaerts up
nae zeeckere pruymeboom die de voors. eysschersse
mede sustineerde up heure gront te staene,

125r
gelijck zij oeck sustineerde dat twee andere pruyme-
boomen die gestaen hadden tusschen die voors. oosterschen pruymeboom
ende die voors. lootsse up heuren gront insgelijcxs
gestaen hadde ende bij den voors. verweerder in heur
absentie uuytgeroyt waeren ende die verweerder
sustinerende ter contrarie dat die voors. twee uuytgeroyde
pruymeboomen up zijn erve stonden, daertoe
die voors. pertijen ende elcxs om zijn intentie te
proberen hadden doen beleyden veel ende diverssche
getuygen, duyster ende obschuyr weezende,
overmits de voors. erven van de voors. pertijen zeeckere
langen tijt ymmers geduyrende dezer voorleden
trouble wilt ende woest gelegen hadden, sonder
dat die voors. getuygen ten wederzijden juyst wisten te
verclaeren precise limyten van den voors. erven, soe
hadden die voors. pertijen daeromme de voors.
heurlieder questie van de voors. erffsceydinge gesubmitteert
in ’t seggen ende arbitraige van den gerechte als
minnelicke arbiters ende segsluyden, diewelcke
uuytgesproocken ende verclaert hebben, uuytspreecken
ende verclaeren bij deezen, dat de heyninge bij den voors.
verweerder gedaen stellen, beginnende van de voors. steenen
voet van de oude lootsse rayende oostwaert an
lynierecht naer de voors. pruymboome,
verset sal worden in de plaetssen daer deselve
heyninge crom ende nyet linierecht en staet,

125v
ende die latten van de voors. heyninge sullen
altijt vastgemaect werden an de noortzijde
van de voors. pruymeboome mit thienden
ende nyet met spijckeren. Sal voorts de
verweerder d’oncosten van de voors. heyninge,
gedaen ende die noch gedaen sullen werden,
ter tijt toe die voors. heyninge lynie-
recht gestelt sal weezen, voor deze
reyse betalen alleenlicken ende alsdan
deselve heyninge t’zamen onderhouden
halff ende halff. Sal voorts die
voors. verweerder mede betaelen alle de costen
van de voors. erffsceydinge ende comparitie, tot tauxatie ende
moderatie van de voors. gerechte ende dat all
om redenen den gerechte daertoe mouverende.
Aldus gedaen ende uytgesproocken upten
12en martii anno 1578.

Daniel Barler, eysscher in cas van de inlegginge contra Pieter
Zanguijn, verweerder in ’t zelve cas.
[in de marge]
Presenten: schout
Does
Cryp
Zybrantsz.
Screvelss.
Wyeringen
Wolff

Scepenen
absolveren den verweerder van dezer instantie
ende reserveeren de costen ten uyteynde van der
princepale saecke. Actum 18en martii 1578.

126r
Den 21en dach martii anno
1578.
[in de marge]
Presenten:
alle de scepenen preter
Steffen Diricxss.

Alzoe Aernt Janss. Pauu van de pachtdaechsse kenninghe bij
hem angeleyt jegens Oten Baerntss.
den 11en decembris ’77 lestleden nyet
gecompareert en is, nochte nyemant
van zijnentwegen gemachtich verantwoordende als
recht is, die de voors. kenninghe heeft begeeren te
defenderen, hebben scepenen naer voorgaende
uuytroepinge voor den stadthuysse
gedaen, verclaert dat
de pachtinge bij de voors.
Oten Baerntss. versocht zijn voortganck
sal hebben mitte costen; ende overmits
die voors. Aernt Janss. Pauu nyet
ingeleyt en heeft volgende ordonnantie van de
camere, condempneren
hem mede in den boete derselver ordonnantie
[doorgehaalde regel]
mitsgaders in den costen van deze kenninghe tot tauxatie ende moderatie
van den gerechte. Aldus gedaen ende gepronunchieert
den 21en martii anno 1578.

126v
Jan de Paep contra Symon Maertss.

Scepenen appoincteren dat pertijen ten weder-
zijden heur middelen ende
conclusiën sullen stellen pertinnentelicken bij
gescrifte ende daerbij vougen onder behoirlicke inventaris alsulcke
brieven ende munimenten als elcxs van pertijen
tot verificatie van elxs zijn intentie sal
willen produceren omme, die gezyen, voorts
gesententieert te werden naer behooren.
Actum 21en martii anno 1578.

Den 26en dach martii anno
1578.
[in de marge]
Presenten:
Joost Jacobss. burgemeesters
Frederick van der Elburch
Does
Cryp
Zybrantsz.
Wyeringen
Wolff

Is geordonneert tot collecteur
van den impost upten gouden, zijden ende fluweelen
mitsgaders upten manufacturen
over Hage ende Haechambachte Jacob Corneliss.
cramer in Den Wilde Zee.

Vleyshouders ontbooden.
De gemene vleyshouders hebben de
vleyshalle gehuyrt om 72 guldens.

127r
Pieter Gysbrechtss. 3
borge Adriaen Willemss. van Neck
Heyndrick Rochuss. 8
Michiel Diricxss.
Pieter Adriaenss. 9
Seger Pieterss. 2
Haddeman Pieterss. 5[?]
Katherina Cats 2[?]
Cornelis Domiss. 7
Pouwels Domiss. 6
Pieter Franss. 4
borge Heyndrick Rochuss.
Michiel Diricxss., geordonneert sluyter
van de halle, sal hebben twee guldens ende heeft den
eedt gedaen.

127v
Vinders:

Geryt Janss. in De Clock
Heyndrick Heyndricxss.
Michiel Diricxss.
Pieter Franss., vleyshouder

Brootwegers:

Steven Corneliss.
Heyman Gilliss.
[doorgehaald]
Jan Roelantss., pasteybacker
Jaquet Rochuss.

Cruusmeesters:

Adriaen Willemss. van Cryp
Gerardt van Corsberge
Cornelis Wyelant
Jacob brandewijnman

128r
[Regel doorgehaald]
Buytenstallen om de hallhuyssen
ende anders.

D’eerste stalle heeft in huyre
Pieter Gysbrechtsz. om 12 gulden 3 jaeren, 2e jaer.

2e stalle heeft in huyre Machtelt Koenen
3 jaeren om 11 gulden, 2[e] jaer.

3e stalle heeft in huyre Heynrick Rochuss.
3 jaeren om 6 gulden, 2e jaer.

Cornelis Bottendam, die in huyre
heeft de 4e stalle ende eerste
kelder onder de halle
voor ’t 2e leste jaer, 6 gulden.

De kelder onder ’t stadthuys 2½.

Jan Pieterss. van Buyl heeft in huyre
’t eerste huysken in de halpoorte
ende de derde kelder onder de
halle om 18 pont.

128v
Jacob Andriess. die in de huyre heeft
2 huysken ende de derde kelder onder de
halle om 18 gulden ’s jaers, 2e leste jaer.

Meyns Willemsdr., weduwe wijlen Heyndrick
Allertsz., die in huyre heeft ’t derde
huysken om 15 gulden ’s jaers vijff jaeren, 2e jaer huyre.

De exue.

Van de accidentiën gevallen in de groote schoole
blijckende bij den reckeninghe etc.

Van de schoolkinderen gaende in de particuliere schoolen

etc.

129r
Den 7 aprilis 1578.
[in de marge]
Presenten:
bailliuu
2 burgemeesters ende
Screvelss.

Joncker van der Noot.
Joncker Joris van Scoonhoven.
Hebben eedt van getrouwicheyt gedaen onder protestatie
dat zij nyet en sullen mogen behaelt zijn, de eedt
die zij gedaen hebben
die Staten der Nederlantsse Provinciën.

129v
Den 11en aprilis anno
1578.
[in de marge]
Presenten:
bailliuu ende schout
Joost Jacobss.
Elburch burgemeesters
Does
Cryp
Zybrantsz.
Screvelss.
Wyeringen
Wolff

[regel doorgehaald]
Up ’t angeven up gisteren gedaen vanwegen
die Staeten den burgemeesters van Den Hage
om up te brengen de somme van vyerduyssent
carolus gulden, is up huyden geresolveert
bij bailliuu, schout, burgemeesteren ende gerechte
van Den Hage, dat omme bequaemelicken ende
ten minsten quetse van den burgers van Den Hage,
dat men an de voors. Staeten versoucken sal,
alzoe die eedellieden noch die
van den Hove ende Rekencamere
mitsgaders d’andere suppoosten nyet en
staen onder de subjectie ende gebiet van die
van Den Hage voors., hoewel zijluyden nochtans occuperen
die beste ende grootste huyssen in Den Hage
staende, ende dat oeck die burgerie van Den Hage,
sonder heurluyder hulpe ende bijstant van
zeer cleyne ende sobere conditiën zijn, ende daerdoer zeer
weynich mogen upbrengen – dat daeromme
die gedeputeerden als de burgemeesters ende andere die bij den Staeten gaen sullen,
versoucken sullen an de voors. Staeten behoirlicken
acte omme over alle die voors.
inwoonders ende ingesetenen indistintelicken
up te brengen alsulcke penningen als men mitten Staeten
sal konnen accorderen ende overcommen.